Bệnh Gumboro là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng nếu không được phòng ngừa kịp thời. Bệnh ảnh hưởng chủ yếu đến gà con từ 3 đến 6 tuần tuổi, làm suy giảm hệ miễn dịch và tạo điều kiện cho các bệnh khác tấn công. Vì vậy, việc phòng bệnh Gumboro trên gà là nhiệm vụ then chốt trong quy trình chăn nuôi an toàn sinh học.
Bệnh Gumboro là gì?
Theo 69VN, bệnh Gumboro, tên đầy đủ là Infectious Bursal Disease (IBD), là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus thuộc họ Birnaviridae gây ra. Virus Gumboro có ái lực đặc biệt với túi Fabricius – một cơ quan miễn dịch đặc trưng ở gà non, từ đó gây ra hiện tượng viêm, thoái hóa và phá hủy hệ miễn dịch.
Điều đáng lo ngại là virus Gumboro có khả năng tồn tại rất lâu ngoài môi trường (từ 4 – 6 tháng trong phân, chất độn chuồng…), kháng được nhiều chất sát trùng thông thường nên dễ lây lan và tái phát trong đàn gà.
Đối tượng dễ mắc bệnh:
- Gà từ 3 đến 6 tuần tuổi là giai đoạn mẫn cảm nhất vì lúc này túi Fabricius đang phát triển mạnh.
- Gà giống không được tiêm phòng hoặc không có kháng thể mẹ truyền.
- Những đàn gà được nuôi ở môi trường vệ sinh kém, mật độ cao, độ ẩm cao.
Sự lây truyền bệnh Gumboro trên gà
- Trực tiếp: Lây truyền từ gà bệnh sang gà khỏe thông qua tiếp xúc.
- Gián tiếp: Gà con bị nhiễm bệnh từ gà mẹ trong trứng. Bệnh lây truyền qua không khí, thức ăn, nước uống, dụng cụ nông trại, chuồng trại, v.v.
Triệu chứng của bệnh Gumboro ở gà
Theo tham khảo từ những người tham gia đá gà 69VN, thời gian ủ bệnh ngắn, thường là 2 đến 3 ngày. Ban đầu, gà mái bay và mổ hậu môn của nhau. Chúng ăn kém, lông xù, lờ đờ, chán nản, cử động không ổn định và bị tiêu chảy kèm theo phân trắng, phân lỏng có nhiều chất nhầy. Phân dần chuyển sang màu nâu và trọng lượng của chúng giảm nhanh chóng.
Gà bị sốt nhẹ, sau đó sốt cao, sốt giảm dần và chết sau vài ngày. Gà mắc dạng bệnh này có năng suất giảm, khả năng miễn dịch suy yếu khi được tiêm vắc-xin khác và dễ mắc bệnh và nghiêm trọng hơn khi mắc các bệnh khác như cầu trùng, E. coli, bệnh Newcastle, v.v.
Gà bắt đầu chết sớm nhất là vào ngày thứ ba của bệnh. Tỷ lệ tử vong tăng rất nhanh: nhiều con chết vào ngày thứ tư, sau đó giảm dần sau năm đến bảy ngày. Những con gà còn lại sống sót và hồi phục. Nếu điều kiện chuồng trại kém, tỷ lệ tử vong thậm chí còn tăng cao hơn nữa.
Ở gà thịt, bệnh Gumboro thường xuất hiện ở độ tuổi từ 3 đến 6 tuần. Ở gà mái đẻ, bệnh có thể xuất hiện muộn hơn.
Bệnh tích bệnh Gumboro ở gà
Ở gà mới bị nhiễm, túi Fabricius sưng lên và chứa đầy chất nhầy màu trắng trong vài ngày đầu. Vào ngày thứ hai và thứ ba, túi có màu đỏ và sưng lên, chảy máu cục bộ, thận nhợt nhạt, sưng và ruột sưng, chứa nhiều chất nhầy.
Gà chết vào ngày thứ 5 đến ngày thứ 7 có vết bầm tím ở đùi và ức, cơ thể gà nhợt nhạt.
Phòng ngừa bệnh Gumboro ở gà
Cách phòng bệnh hiệu quả nhất là áp dụng các biện pháp phòng bệnh như mua gà giống khỏe mạnh. Đồng bộ các kỹ thuật phòng bệnh: khử trùng, tiêu độc chuồng gà và dụng cụ chăn nuôi, cung cấp nước sạch, cho ăn đầy đủ, thay chất độn chuồng sau mỗi đợt hoặc khi ẩm ướt. Sử dụng vắc xin Gumboro theo lịch sau: Lần 1: Gà 1 tuần tuổi; Lần 2: Từ 21 đến 28 ngày tuổi. Nhỏ 1 đến 2 giọt vào mắt và mũi (theo hướng dẫn của nhà sản xuất); Lần 3: vắc xin nhũ tương dầu tiêm dưới da với liều lượng 0,3 đến 0,5 ml/con. Tiêm vắc xin cho cả gà bố và mẹ để phòng bệnh cho gà con sau này. Ngoài ra, nên sử dụng kháng thể Hanvet KTG để phòng và điều trị rất hiệu quả các bệnh nhiễm trùng Gumboro, Newcastle và viêm khí quản truyền nhiễm.
Điều trị bệnh Gumboro ở gà
Vì bệnh do virus gây ra nên không có cách điều trị cụ thể. Người chăn nuôi nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ nhiễm trùng và gà phải có sức đề kháng tốt với bệnh tự miễn. Nếu đàn bị nhiễm bệnh Gumboro, có thể thực hiện các biện pháp sau để giảm thiểu tỷ lệ tử vong, bao gồm:
Ngay lập tức cách ly những con vật bị bệnh ra khỏi đàn. Phun thuốc khử trùng trong và xung quanh chuồng.
- Sử dụng kháng thể Hanvet KTG với liều lượng 1 đến 2 ml cho mỗi con gà trong 2 đến 3 ngày. Thuốc này trung hòa và tiêu diệt virus Gumboro chỉ sau 3 đến 4 giờ tiêm, kết hợp với chất điện giải. Cho gà uống kẹo cao su chống bệnh Gumboro thay nước trong 2 đến 4 ngày.
- Bổ sung vitamin và chất điện giải Gluco-KC vào nước uống của gà liên tục trong khoảng 5 ngày + Vitamin B – Complex 1 g/lít nước, kết hợp với Vitamin C 1 g/2 lít nước theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Xin lưu ý rằng không nên sử dụng thuốc kháng sinh trong quá trình điều trị.
Bệnh Gumboro là mối đe dọa nghiêm trọng đối với chăn nuôi gà, đặc biệt ở giai đoạn gà con. Do bệnh không có thuốc điều trị đặc hiệu, người chăn nuôi cần chủ động phòng bệnh Gumboro trên gà bằng cách kết hợp giữa vệ sinh chuồng trại, thực hiện an toàn sinh học và tiêm phòng đúng lịch. Việc hiểu rõ về triệu chứng, đường lây lan và cơ chế bệnh sẽ giúp người chăn nuôi phát hiện sớm và xử lý kịp thời, từ đó hạn chế thiệt hại tối đa.
